W dniu 11 października 2013 r. Sejm RP uchwalił ustawę o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych, dotyczącą podwykonawstwa przy realizacji zamówień publicznych. Projekt trafił teraz do Senatu. Proponowane rozwiązania wyraźnie mają służyć minimalizacji ryzyka niewypłacalności podwykonawcy. Jednocześnie umowy z podwykonawcami uzyskują lepszą ochronę prawną, stając się elementem kontraktu Zamawiającego z Wykonawcą.
W tle powyższej nowelizacji jest znany powszechnie problem z podwykonawcami w przypadku inwestycji drogowych. Analizując potencjalne skutki najnowszej nowelizacji warto zadać sobie pytanie, czy wprowadzane zmiany zapobiegną oglądanym niedawno spektakularnym bankructwom wykonawców spowodowanych nie płaceniem podwykonawcom, czy równie widowiskowym rezygnacjom z realizacji kontraktów.
Paradoksalnie, jak sądzę zmiany w ustawie wzmacniając pozycję podwykonawców, są korzystne także dla Wykonawców.
Prześledźmy najważniejsze zmiany :
- Przepisy nałożą na wykonawcę obowiązek przedkładania zamawiającemu umów o podwykonawstwo zawieranych przy realizacji zamówień.
- Brak dowodów zapłaty należnego podwykonawcom wynagrodzenia spowoduje wstrzymanie wynagrodzenia należnego wykonawcy lub kolejnej zaliczki.
- Podwykonawcom i dalszym podwykonawcom przysługiwało będzie prawo do zwrócenia się do zamawiającego o dokonanie bezpośredniej zapłaty należnego wynagrodzenia w sytuacji, w której wykonawca od takiego obowiązku będzie się uchylał.
- Kwota stanowiąca sumę bezpośredniej zapłaty będzie potrącana z wynagrodzenia wykonawcy
- Brak zapłaty wynagrodzenia należnego podwykonawcom lub dalszym podwykonawcom będzie stanowiło przesłankę nałożenia kary umownej na wykonawcę.
- Uchwalona przez Sejm ustawa wprowadza również definicję legalną umowy o podwykonawstwo, co więcej ogólne warunki tej umowy powinno określić się w SIWZ. Wykonawca akceptując SIWZ akceptuje umowę o podwykonawstwie, co w konsekwencji ma umożliwić uruchomienie mechanizmu bezpośredniej zapłaty przez Zamawiającego.
- Termin płatności dla podwykonawców określono na 30 dni.
- Ustawa wprowadza obowiązek bieżącego zaliczkowania realizacji umowy o roboty budowlane zawartej na okres dłuższy niż 12 miesięcy. Wypłata każdej kolejnej zaliczki będzie uwarunkowana udokumentowaniem rozliczenia się z podwykonawcami.
Racjonalizacja obszaru podwykonawstwa powinna poprawić pozycję samego Wykonawcy, zniechęcić go do szukania „drogi na skróty’’. Z drugiej zaś strony mam wrażenie, że te rozwiązania racjonalizują też rynek podwykonawców, nikomu nie powinno zależeć na angażowaniu tzw. podwykonawców „garażowych’’.